شناسایی عوامل موثر بر شکل گیری اجتماع یادگیری در آموزش الکترونیکی و ارائه مدلی برای طراحی آن

ین پژوهش با هدف «شناساییعواملموثربرشکل¬گیریاجتماعیادگیریدرآموزشالکترونیکیوارائهمدلیبرایطراحیآن» صورت گرفته است. در راستای شناسایی این عوامل و در نهایت ارائه مدل، از روش ترکیبی متوالی اکتشافی استفاده شد. در بخش کیفی پژوهش از روش تحلیل محتوای استقرایی و در روش کمی از طرح شبه آزمایشی گروه آزمایش – گروه کنترل استفاده گردید. در بخش کیفی پژوهش، مقالات، کتب و متن استخراج شده از مصاحبه با افراد (کارشناسان، اساتید، دانشجویان) که به شیوه هدفمند انتخاب شده بودند، مورد تحلیل محتوای استقرایی قرار گرفتند و در پایان 9 مقوله نهایی، معلم، مشارکت، حضور اجتماعی، زمان، منابع، اعتماد، پشتیبانی، ابزار و گروه استخراج گردیدند. این نه مقوله عوامل موثر بر تشکیل اجتماع یادگیری هستند، که در نهایت منجر به شکل گیری الگوی اجتماع یادگیری الکترونیکی شدند. در بخش کمی پژوهش، برای بررسی اعتبار درونی و بیرونی الگو از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که روایی آن از طریق بررسی متخصصان و پایایی آنها با استفاده از آلفای کرونباخ به ترتیب 72/0 و 87/0 به دست آمد. جهت بررسی میزان مشارکت ها در سیستم مدیریت یادگیری مودل از رابریک کل نگرانه محقق ساخته استفاده شد که اعتبار این ابزار هم 79/. به دست آمد. نمونه پژوهش در بخش اعتباریابی درونی 15 نفر از متخصصان تکنولوژی آموزشی و یادگیری الکترونیکی و در بخش اعتباریابی بیرونی 88 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد رشته های حقوق و علوم سیاسی بودند که درس آشنایی با کامپیوتر را در ترم دوم سال تحصیلی 92-1391 اخذ کرده بودند. به دلیل تفکیک جنسیتی 88 نفر در چهار گروه (دو گروه دختر و دو گروه پسر) گمارده شده و به طور تصادفی دو گروه (یک گروه دختر و یک گروه پسر) در گروه آزمایش و دو گروه دیگر (یک گروه دختر و یک گروه پسر) در گروه کنترل گمارده شدند. برای تعدیل اثر پیش آزمون بعد از بررسی پیشفرض های آزمون تحلیل کوواریانس، از آزمون آنکوا استفاده گردید. نتایج آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد که نتایج بدست آمده از اجرای الگو در گروه آزمایش هم در گروه دختران (f=107/96, p<0.01) و هم در گروه پسران (f=194/16, p<0.01) با 99 درصد اطمینان معنی دار است. به عبارت دیگر بعد از ارائه متغیر مستقل در گروه آزمایشی و عدم ارائه آن در گروه کنترل، نتایج به دست آمده در پس آزمون نشان داد که گروه آزمایش حس اجتماع بالاتری را تجربه کرده اند.همچنین نتایج آزمون آنکوای دوراهه برای بررسی اثر جنسیت در اجرای الگوی بدست آمده، نشان داد که جنسیت تاثیری در نتایج آزمایش ندارد (f=/752, p>0.05). به عبارتی نتیجه اجرای الگوی ارائه شده برای اجتماع یادگیری الکترونیکی در دو گروه پسران و دختران مشابه است و تفاوت آماری با یکدیگر ندارند. در پایان برای بررسی این فرضیه که بین میزان مشارکت یادگیرندگان در آموزش الکترونیکی مبتنی بر وب و حس اجتماع ارتباط معنی داری وجود دارد، از آزمون همبستگی پیرسون استفاده گردید. نتایج آزمون نشان داد بین دو متغیر مشارکت در سیستم مدیریت یادگیری مودل و نمره ای که دانشجویان در پرسشنامه حس اجتماع به دست آورده اند همبستگی مثبت و بالایی (0.05>p، 81/. = r) وجود دارد. به این معنی که هر چه میزان مشارکت ها در سیستم مدیریت یادگیری یا به طور کلی در محیط یادگیری الکترونیکی بالاتر می رود، یادگیرندگان حس اجتماع بالاتری را تجربه می کنند.